تاريخ پنير به عهد عتيق مى رسد و اين موضوع محقق است كه كشف پنير به دنبال اهلى كردن چهار پايان شيرده مثل بز، شتر يا گاوميش صورت گرفته است . در مناطقى بين آسيا و اروپا و هم چنين در تبت و ايران شير را هنوز هم مثل عهد قديم تخمير مى كنند و از آن ماست و پنير درست مى كنند. در قديم انسان وقتى دوشيدن شير را ياد گرفت و به حكم اتفاق انعقاد شير را ديد از آن چيزهاى مختلفى ساخت كه يكى پنير است . مى گويند اولين مايه پنير از شيره درخت انجير به دست آمد و انسانهاى قديمى بعد از آن كه برگهاى درختان انجير را در شير مى انداختند تا شير ببندد آن را روى سنگ مى ريختند و پس از اين كه سفت مى شد، براى اين كه آب آن كاملا گرفته شود، سنگ ديگرى روى آن مى گذاشتند. بعدها انسان ياد گرفت كه از شكم حيوانات شيرخوار، مخصوصا خرگوشهاى وحشى ، مايه پنير را به دست آورد و وقتى پنير ساخته شد آن را در آفتاب خشك كند و نمك بزند و در لاى برگ درختان بپيچد و آن را براى روزها و ماههاى آينده مورد استفاده قرار دهد.

ساختن پنير به صورت صنعتى در آغاز قرن بيستم شروع شد و آن زمانى بود كه پاستور دانشمند معروف فرانسوى اكتشافات خود را درباره تخمير شيرى آغاز كرد. از آن زمان بود كه علم و دانش دست به كار شد تا پنيرهايى بسازد كه از جهتى بهداشتى باشد و حداكثر بهره بردارى از صنعت پنير سازى به دست آيد.
خواص غذايى پنير هم از زمانهايى بسيار قديم شناخته شده بود. چنانكه هرودوت ، پدر تاريخ ، مى نويسد كه سربازان داريوش غذاى ملى داشتند كه عبارت بود از نان و پنير با بولاغ اوتى يا شاهى آبى كه در چشمه سارها مى روييد و اين سربازان با اين غذا از قدرت و نيرومندى كاملى برخوردار بودند.
((بلانش دوناوار)) زن هنرى چهارم در مداركى كه درباره پنير خود باقى گذاشته شده است تصريح مى كند كه در آن زمان دويست نوع مختلف پنير در فرانسه ساخته مى شد. در سال 1922 شيرينى سازان فرانسه نان شيرينى مخصوصى از پنير درست كردند كه به نام ((تارت پنير)) معروف بود و موفقيت زيادى پيدا كرد و همه جا مشهور شد زيرا پنير برعكس خامه و كره مدت زيادى مى ماند.

((تاليران )) سياست مدار معروف فرانسه پنير را ((بهترين غذا)) مى دانست . كلمه پنير در فرانسه از كلمه لاتينى ظرف پنير گرفته شده است كه پنير در آن ظرف شكل مى گيرد و بوجود مى آيد.

ارزش غذايى پنير

پنير غذاى پروتئين دار كاملى است و كاملا مى تواند جاى گوشت را بگيرد. به همين جهت گياهخواران كه گوشت نمى خورند به جاى آن پنير مصرف مى كنند. پنير به استثناى لاكتوز، موادى دارد كه در شير موجود است مثل مواد سفيده اى (پروتئينها)، مواد چربى ، ويتامين مخصوصا ويتامينهاى ((آ)) و ((ب )) و ((ب 2)) و ((پ پ )) و (اسيد پانتوتتيك ) و املاح معدنى مخصوصا كلسيم و فسفر به مقدار قابل توجه .

پنير بر شير اين مزيت را دارد كه زودتر هضم مى شود. به استثناى پنيرهاى خيلى چرب و يا خيلى تخمير شده ، پنير بطور كلى براى همه قابل هضم است حتى كسانى كه شير را نمى توانند هضم كنند پنير را به خوبى هضم مى كنند.

دير يا زود هضم شدن پنير بستگى به طرز تهيه و ساختن آن دارد. در فرانسه چهار درصد نوع پنير مختلف درست مى كنند. پنير از غذاهاى پر كالرى است ، چنان كه حساب كرده اند صد گرم پنير داراى پانصد كالرى است . پنير غذايى است كه در حجم كم داراى مقدار زيادى چربى و مواد سفيده اى است .

مصرف پنير براى چه كسانى مجاز است و تاءكيد مى شود؟

بچه ها و اشخاص بزرگسال بايد پنير را بخورند زيرا پنير داراى مقدار زيادى كلسيم و ويتامين عامل رشد است . شايد شما هم ديده ايد كه بچه ها با ميل زيادى پنير مى خورند زيرا بدن آنها احتياج با آن دارد.

اشخاصى كه كار فكرى مى كنند، كسانى كه در اثر كار زياد خسته مى شوند و كسانى كه زود خسته مى شوند بايد پنير بخورند زيرا پنير داراى فسفر است و فسفر غذايى مطلوب براى اين دسته از اشخاص است .

كسانى كه بيمارى قند ديابت دارند بايد پنير بخورند زيرا پنير مواد قندى ندارد. مادرانى كه بچه هاى خود را شير مى دهند، خانمهاى باردار، كسانى كه از بستر بيمارى برخاسته و دوران نقاهت را مى گذرانند بايد نوع پنيرى را كه زود هضم است انتخاب كرده و بخورند.

اشخاص چاق بايد پنير بى چربى بخورند.

پنير براى ورزشكاران غذاى ايده آل و سالمى است .

چه كسانى نبايد پنير بخورند؟

كسانى كه چربى خون دارند، مبتلايان به ورم كبد و كيسه صفرا نبايد پنيرهاى خيلى چرب را بخورند.

كسانى كه از معده و روده ناراحتى دارند، پنيرهاى خيلى كهنه نبايد بخورند زيرا هضم آن ثقيل است و آنها نمى توانند تحمل كنند.

كسانى كه امراض قلبى دارند پنير براى آنها ضرر دارد زيرا داراى نمك است و خوردن نمك براى آنها منع گرديده است .

پنير را بايد چگونه نگه داشت ؟

پنيرهاى تازه و بى نمك را مى توان در يخچال گذاشت و خيلى زود آن را مصرف كرد. پنيرهاى نمك دار را هم بايد در يخچال گذاشت . در زمان حاضر پنير را در قوطيهاى مقوايى ، آهنى و پلاستيكى تهيه مى كنند كه بايد آنها را در يخچال حفظ كرد.

پنيرهاى سفت و سفيد كه در ايران مصرف آن معمول است در آب نمك و در جاى خنك به خوبى حفظ مى شود. در قديم وقتى مى خواستند اظهار فروتنى كنند و مهمانى را به غذايى ساده دعوت كنند مى گفتند نان و پنيرى داريم ولى امروز پنير ارزش زيادى يافته و قيمت آن از گوشت هم بالا زده بطورى كه امروز ديگر نمى توانيم براى شكسته نفسى به ميهمانان تعارف نان و پنير بكنيم.

پارمزان :
پنیر سفید و کهن ایتالیاست که از شیر گاو تهیه شده است پارمزان به دو نوع کهن و جوان وجود دارد پارمزان کهن طعمی بسیار عالی دارد و بهای بیشتری نسبت به پارمزان جوان دارد.
موارد استفاده :
سس ها ، سوپ ها ، پاستاها و خوراک های با برنج و غذاهای داخل فر
چدار :
پنیری انگلیسی که تکه تکه های بریده شیر را روی هم قرار می دهند و به همین دلیل به این اسم مشهور شده است چدار دارای چربی حدودا 48 % در ماده خشک است و گونه ای از ان به سبب استفاده از رنگ پرتقال نارنجی است و بهای گرانتری نسبت به چدار مهمولی دارد.
گودا :
پنیر معروف هلندی است که وطن اصلی ان شهر کوچکی است به همین نام در ابتدا از شیر خام تهیه شده است اما از اوایل قرن بیستم با شیر پاستوریزه تهیه می شود گدا دارای 48 % چربی در ماده خشک است.
موارد استفاده :
به سبب ذوب شدن سریع برای غذاهای که داخل فر پخته می شوند مناسب است.
موتزارلا :
پنیری ایتالیایست که در ایران به اشتباه به ان مازارلا یا موزارلا گفته می شود به سبب تولید فراوان و عم دستیابی به شیر گاو میش از شیر گاو ساخته می شود ایتالیا یی ها از دیر باز برای پخت پیتزا از ان استفاده می کردند.
موارد استفاده :
چون سریع ذوب نمی شود در تهیه انواع سالاد و خوراک ها و ساندویچ های سرد استفاده می شود ترکیب این پنیر با گوجه فرنگی ، ریحان تازه و روغن زیتون از بهترین خوراکیهای روزهای گرم است.
بوترکیزه :
پنیر چرب المانیست که انواع 40 ، 50 و 60 % چرب ان تولید می شود.

مفید برای: 1- کم خونی 2-ساییدگی استخوان 3- پوکی استخوان
- مقوّی معده، روده و کلیّه ها، ملیّن طبع، تولید کننده خون صالح در بدن، دیرهضم، ولی بعد از هضم سریعاً در اعضا نفوذ می کند، همراه مغز گردو و آویشن، بسیار مسمّن بدن (چاق کننده) است و نیز نرم کننده پوست.
- همانطور که گفته شد، پنیر چون دارای طبیعتی سرد و تر است، نباید به افراط در سردمزاج ها یا کسانی که غلبه سوء مزاج سرد و تر دارند؛ مصرف شود.برای کاستن از ضرر پنیر می توان از مُصلحات آن استفاده کرد: عسل، نعناع، آویشن.
- اگر گردو یا عسل در دسترس نبود و نیز برای صرفه اقتصادی داشتن، می توان از سیاه دانه و زیره و زنیان در کنار پنیر استفاده کرد.(البته توجّه به ممنوعات غذایی ضروری است؛ مثلاً سیاه دانه برای بانوان باردار)
- حکما گفته اند هرگاه پنیر با خرما خورده شود، کیفیت و اثر غذایی آن بیشتر می شود
- یکی از یافته های مربوط به مصرف همزمان پنیر و گردو: نسبت کلسیم به فسفر در رژیم غذایی، نقش مهمی در جذب مناسب این دو مادّه معدنی دارد. بهترین نسبت برای بالغین، 1 است.درنتیجه دانشمندان توصیه به مصرف همزمان (یا حداقل در طول 24 ساعت) از منابع کلسیم و فسفر می کنند. برای نمونه مصرف پنیر (منبع غنی کلسیم) باید با منبع غنی فسفر (یعنی گردو) همراه باشد تا به خوبی در بدن جذب شود. منبع خوب دیگری از فسفر، نان سبوسدار است.

- پنیر را صبح نخورید و شب پنیر لیقوان کم نمک بخورید با نان و سبزی چند گردو و چند خرما
- نکته مهم: بعد از خوردن پنیر، نباید غذایی دیگر خورده شود تا کاملاً هضم شود.مخصوصاً غذاهای آبغوره دار و میوه های تر با پنیرناسازگارند.
- زیادخوردن پنیر به علّت رسوب املاح آن در کلیّه باعث افزایش خطر بروز سنگ کلیه و مثانه می گردد.

به علت چربی زیاد وطعم خوب ان برای غذاهای داخل فر و رنده شده ان برای سالاد های سرد و به صورت ورقه ای برای صبحانه مناسب است.

فتا : پنیری است که سالها در ایران تولید می شود اصل ان با شیر گوسفند در بلغارستان و یونان تهیه می شود.ویژه سالاد و غذاهای سرد است .