مَنْ اَكَلَ وَ ذو عَيْنَيْنِ يَنْظُرُ اِلَيْهِ وَ لَمْ يُواسِهِ ابْتُلى بِداءٍ لا دَواءَ لَهُ ؛
شِوید یا شِوِد (نام علمی: Anethum graveolens dhi ) گیاهی است یکساله یا دوساله که گاهی بلندی آن به یک متر نیز میرسد. ریشه آن راست و مخروطی شکل و سفید است. این گیاه بومی جنوب غربی و آسیا و آسیای میانهاست و امروزه در بیشتر نقاط گیتی از جمله بخشهای جنوب اروپا، ایران، مصر، آمریکا و چین پرورانده میشود. شهرستان اقلید بزرگترین تولید کننده شوید در ایران است.
میوه شوید بیضوی شکل، مسطح و به درازای ۴ میلیمتر و پهنای ۳ میلیمتر است. رنگ آن قهوهای روشن و در سطح آن برجستگیهایی به رنگ زرد و در کنارههای آن لبه بال مانندی به رنگ زرد روشن دیده میشود.
گویند که اصل شوید از ایران و مصر و هند بوده است و از این کشورها به کشورها و قارّههای اروپا و آمریکا رفته و کشت شده است. در اکثر کشورهای اطراف دریای مدیترانه کشت شوید رایج است. در برخی از نواحی این کشورها باد باعث پراکنده شدن بذر شوید و خودرو شدن آن شده است به طوری که در برخی از چمنزارها و یا کنارههای سنگها و پیادهروها و خانههای ییلاقی شوید میروید.
شوید
در اروپا تخم شوید در پاییز میرسد و پرندگان کوچک آن را سمّی میدانند به قدری که به آن نزدیک نمیشوند. البتّه احتمال میرود که این هراس به دلیل آن باشد که از بوی تخم شوید خوششان نمیآید زیرا که تخم شوید سمّی نیست.شوید در تمام تابستان گل دارد ولی گل آن از شیره و گردِ گل کمی برخوردار است.
بر روی برگهای پاپیروس که در مصر به دست آمده نوشته شده است که مصریان قدیم شوید را مثل سبزی خوردن همراه با غذا مصرف مینمودهاند. در تورات گفته شده است که قوم بنی اسرائیل به شوید به عنوان یکی از سبزیهای مفید توجّه داشتهاند و مانند زیره از آن بهره میبردهاند. یونانیان قدیم شوید را سبزیای دارویی با خاصیّتهای اعجابانگیز میدانستند. فیثا غورث و بقراط حکیم معتقد بودند گرفتن چند برگ شوید در دست چپ انسان را از بیماری حمله و صرع محافظت میکند. در روم قدیم هم شوید نشانهٔ سر زندگی، شادابی و لذّت بوده است. به همین خاطر گلادیاتورها به جستجوی روغن آن بودهاند تا شاید بتوانند به وسیله آن قدرتمند شوند!
پیروان مکتب پزشکی «سالرن» عقیده داشتند که شوید بادشکن است و افراد چاق را لاغر میکند. «ماتیول» هم عقیده داشته است که اگر کسی دچار سکسکه شود باید نخست مقداری تخم شوید را در آتش ریخت و سوزاند، سپس به فردی که دچار سکسکه شده است گفت که از دود به دست آمده نفس بکشد. به این ترتیب مشکل وی هم رفع خواهد شد.
مردم بعضی از نواحی شمال فرانسه که در مرز بلژیک ساکن هستند عقاید خاصّی نسبت به شوید دارند. زنان آن منطقه شوید را در برخی از لباسهای زیر خود مثل سوتین، شُرت، جوراب ویا در کفش و یا حتّی درکشپشت شلوارهای خود (زنان فرانسه در زمانهای قدیم شلوارهای نازک به رنگهای بسیار روشن و همچنین کمی گشاد میپوشیدند، به دلیل گشاد بودن شلوارهایشان همیشه مجبور به کش انداختن به پشت شلوارهایشان بودند، حتّی شلوارهای جینشان هم کش داشته است! در ضمن شیوهٔ لباس پوشیدنشان هم طوری بوده که به راحتی مشخّص میشده که شلوارشان کش دارد و به همین دلیل همیشه مورد تحقیر جهانیان بودهاند. این مردم به استفاده از کش عادت زیادی داشتهاند و به همین خاطر حتی سوتینهایی داشتهاند که کش داشته و یا به آن کش میانداختهاند! مسأله کش انداختن در زنان ایرانی هم وجود دارد!) قرار میدهند تا شوهران آنها کارهایی مانند فضولی در وسایل شخصی، لباسها و لباسهای زیر، عادت ماهیانه و به طور کلّی کارهای شرورانه نکنند و در عوض بیشتر به زنان خود توجّه کنند.
تخم شوید آثار درمانی بسیاری دارد از جمله بهعنوان ضد تشنج، ضد درد، باد شکم، ادرار آور و برای تقویت معده به کار میرود.
برای کسانی که اشتهای زیادی به غذا ندارند و لاغر هستند تخم شوید بهترین دارو است زیرا اشتها را زیاد کرده معده را نیرو میبخشد و انرژی به بدن میدهد. تخم شوید را میتوان برای ناخوشی معده، بیخوابی و ضد گاز معده بکار برد. خانمهای شیر ده که شیر آنها کم است باید حتماً روزی چند بار دم کرده تخم شوید بخورند و یا در غذای خود مصرف کنند که به طور معجزه آسائی شیر آنها زیاد خواهد شد.
پزشکی گیاهی ایران خواص فراوانی را برای شوید قائل است مثلاً در مورد درد شدید و ورم معده از دم کرده شوید بهره میجستند که اثر آرام بخش فوری دارد.
از شوید برای دل درد در حیوانات نیز سود برده میشود ودام داران قدیم بخوبی از این موضوع آگاه بودند. مثلاً برای گوسفند و بز کافی است که مقدار 600 گرم تخم شوید به آنها داد که نفخ و دل درد را آرام کند.
در مورد بیمارانی که مبتلا به استفراغ شدید هستند و هیچ غذایی حتی آب را نمیتوانند در معده خود نگاهدارند بهترین درمان شوید است. این نوع بیماران باید دم کرده شوید را آهسته آهسته بنوشند.
در چین، حتی شوید را برای کمردردهایی که به علت گرفتگی عضلانی باشد به کار میبرند.
یک نسخه کهن چینی برای باد فتق نیز از تخم شوید استفاده میکنند
برگ و ساقههای شوید برای پایین آوردن چربی خون مفید است.
تخم شوید در زنان باردار احتمال سقط جنین را به همراه دارد.
برای باد فتق که از تخم شوید استفاده میکنند دستور آن این است که باید حدود ۴۰ گرم تخم شوید را بو دهید تا کاملاً قهوهای شود سپس آن را کاملاً آسیاب کنید تا بصورت پودر در آید و بعداً آن را با سرکه سیب آمیخته و نوش جان کنید.
نظرات کاربران